Δευτέρα 25 Ιουνίου 2012

Γι αυτούς που συγκρίνουν τους Ελληνες μετανάστες με τους ΛΑΘΡΟβαλκάνιους που μπoύκαραν το 1990

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΕ ΚΙΝΑ-ΙΑΠΩΝΙΑ-ΚΟΡΕΑ

Οι άγνωστοι μετανάστες της Απω Ανατολής

Χιλιάδες συμπατριώτες μας, ναυτικοί, έμποροι και επιχειρηματίες, ταξίδεψαν στα τέλη του 19ου αιώνα στην Κίνα, την Ιαπωνία και την Κορέα. Εργάστηκαν στην κατασκευή του υπερσιβηρικού αλλά και στα ναυπηγεία της Ιαπωνίας, κερδίζοντας την εκτίμηση και τον σεβασμό των ντόπιων

Το κατάστημα δώρων και αναμνηστικών των αδελφών Πλάτωνα και Βύρωνα Θεοφάνη στη Γιοκοχάμα της Ιαπωνίας. Οι στρατιωτικοί είναι μέλη του ελληνικού Σώματος που πολέμησε στην Κορέα
Το κατάστημα δώρων και αναμνηστικών των αδελφών Πλάτωνα και Βύρωνα Θεοφάνη στη Γιοκοχάμα της Ιαπωνίας. Οι στρατιωτικοί είναι μέλη του ελληνικού Σώματος που πολέμησε στην Κορέα
Δημιουργικοί, εργατικοί και επιτυχημένοι ήταν οι χιλιάδες Ελληνες που μετανάστευσαν στις χώρες της Απω Ανατολής. Οι άγνωστες πτυχές της ζωής των συμπατριωτών μας που μετανάστευσαν στην Κίνα, την Ιαπωνία και την Κορέα στα τέλη του 19ου παρουσιάζονται για πρώτη φορά από τον καθηγητή ιστορίας της ελληνικής διασποράς Αναστάσιο Τάμη.

Η μετανάστευση στην Κίνα, την Κορέα και την Ιαπωνία ξεκίνησε το 1870 και κορυφώθηκε τη δεκαετία του 1920. Οι πρώτοι που έφτασαν εκεί ήταν έμποροι, κυρίως από την Κεφαλονιά, τη Σάμο και τη Χίο, οι οποίοι είχαν βρεθεί αρχικά στις χώρες των Βαλκανίων, την Ουκρανία και τη Γεωργία.

Στην Απω Ανατολή έφτασαν επίσης οι συμπατριώτες μας που εργάστηκαν στην κατασκευή του υπερσιβηρικού σιδηροδρόμου, αλλά και οι Ελληνες του Πόντου που εκδιώχθηκαν από το καθεστώς του Στάλιν. Την περίοδο του μεσοπολέμου, τέλος, στις χώρες αυτές εγκαταστάθηκαν περισσότεροι από 10.000 ναυτικοί, έμποροι και επιχειρηματίες.
Οι Έλληνες νέοι της εποχής γνωρίζονταν μεταξύ τους κυρίως σε διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις. Η φωτογραφία του 1942 είναι από έναν ελληνικό γάμο που έγινε στη Ματζουρία
Οι Έλληνες νέοι της εποχής γνωρίζονταν μεταξύ τους κυρίως σε διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις. Η φωτογραφία του 1942 είναι από έναν ελληνικό γάμο που έγινε στη Ματζουρία
«Στην Ιαπωνία περνούν μετά το 1926 και δεκάδες Πόντιοι Ελληνες από την Κίνα και ανοίγουν δικά τους καταστήματα στο Τόκιο και τη Γιοκοχάμα κυρίως. Μετά το 1946, οι Ελληνες πλοιοκτήτες κυριολεκτικά στηρίζουν την πληγωμένη οικονομία της Ιαπωνίας, όταν κτίζουν σε 18 ιαπωνικά ναυπηγεία χιλιάδες ελληνικά δεξαμενόπλοια. Ακόμη και σήμερα η ιαπωνική κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι, μετά τους Αμερικανούς, ήσαν οι Ελληνες αυτοί που αναζωπύρωσαν την κατεστραμμένη οικονομία τους» λέει ο κ. Τάμης.

Οι Ελληνες και τα παιδιά τους μορφώθηκαν σε σχολεία και πανεπιστήμια που ιδρύθηκαν από ιεραποστολές των Ιησουιτών, των Καθολικών και των Διαμαρτυρόμενων, ενώ εγκαταστάθηκαν σε καλές συνοικίες που βρίσκονταν συνήθως υπό την κυριότητα των Γάλλων. Οπως εξηγεί ο κ. Τάμης, οι Ιάπωνες και οι Κινέζοι, οι οποίοι έχουν πολιτισμούς χιλιετηρίδων, εκτιμούσαν ιδιαίτερα τους Ελληνες. Η πρώτη επαφή με τους Ελληνες δεν έγινε άλλωστε τον καιρό της μετανάστευσης αλλά πολλούς αιώνες πιο πριν, από τον καιρό του Βυζαντίου.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1930 ήταν χιλιάδες οι Ελληνες που είχαν πετύχει. Στη φωτογραφία εικονίζονται τα μέλη της οικογένειας Κανελλάκη κατά τη διάρκεια εκδρομής στο Τιεντσίν
Στα μέσα της δεκαετίας του 1930 ήταν χιλιάδες οι Ελληνες που είχαν πετύχει. Στη φωτογραφία εικονίζονται τα μέλη της οικογένειας Κανελλάκη κατά τη διάρκεια εκδρομής στο Τιεντσίν
Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι οι σχέσεις με τους Ελληνες ήταν πάντα ανέφελες. «Σε περιόδους κρίσης και ανωμαλίας, τόσο στην Κίνα όσο και στην Ιαπωνία, οι Ελληνες γνώρισαν τον κατατρεγμό ακόμη και την κράτηση σε στρατόπεδα απομόνωσης.

Στην Κίνα, όλες οι περιουσίες των Ελλήνων δημεύτηκαν χωρίς ακόμη να αποζημιωθούν μετά την απέλαση των Ελλήνων το 1949. Στην Ιαπωνία, όσοι Ελληνες του μεσοπολέμου παρέμειναν εκεί το 1941, φυλακίστηκαν ως «φιλικά εχθροί» (friendly enemies) και αρκετοί από αυτούς κακοποιήθηκαν, ωστόσο μετά τον πόλεμο μπόρεσαν οι περισσότεροι να διεκδικήσουν αποζημιώσεις για τις περιουσίες τους» λέει ο καθηγητής Τάμης.
Οι Έλληνες έμποροι φορούσαν συχνά τοπικές φορεσιές της Απω Ανατολής όταν ταξίδευαν στο εξωτερικό. Η φωτογραφία τραβήχτηκε το 1918 στο Βλαδιβοστόκ
Οι Έλληνες έμποροι φορούσαν συχνά τοπικές φορεσιές της Απω Ανατολής όταν ταξίδευαν στο εξωτερικό. Η φωτογραφία τραβήχτηκε το 1918 στο Βλαδιβοστόκ
Ο κ. Τάμης συμπληρώνει ότι πολλοί Ελληνες έποικοι στην Κίνα και στην Ιαπωνία ευεργέτησαν τις τοπικές κοινωνίες, διαθέτοντας μεγάλο μέρος της περιουσίας τους. «Κάποια παραδείγματα είναι ο Πόντιος επιχειρηματίας Κωνσταντίνος Λιτσανίδης (1889-1969), ο οποίος διέθεσε την περιουσία του στο κίνημα κατά των αυτοκτονιών νεαρών Ιαπώνων, ο Φρανκ Σκολινός, ο οποίος στήριξε με τις ευεργεσίες του την Ελληνική Ιαπωνική Κοινότητα μετά την έλευση εκεί του αμερικανικού στρατού κατοχής.

Στην Κίνα, μεγάλος ευεργέτης των ντόπιων αναδείχτηκε ο Αλέξανδρος Παραδείσης στο Τιεντσίν, ο Βύρων Θεοφάνης στη Σανγκάη αλλά και αργότερα στο Τόκιο».

ΒΙΒΛΙΟ - ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΙΑΣ

Πανεπιστημιακοί και μουσικοί έδωσαν τα «φώτα» τους

Η κινέζικη ταυτότητα του έμπορου καπνού Χαράλαμπου Δουκάκη που εκδόθηκε τη δεκαετία του 1930
Η κινέζικη ταυτότητα του έμπορου καπνού Χαράλαμπου Δουκάκη που εκδόθηκε τη δεκαετία του 1930
Σε αντίθεση με τη Διασπορά της Γερμανίας, των ΗΠΑ και της Αυστραλίας, οι ιστορίες των Ελλήνων της Απω Ανατολής δεν είναι γνωστές στο ευρύ κοινό. Στο αγγλόφωνο βιβλίο του καθηγητή Τάμη «Greeks in the Far Orient» (Οι Ελληνες στην Απω Ανατολή) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Βάνιας» γίνεται μια πρώτη προσπάθεια πλήρους καταγραφής της ζωής των Ελλήνων από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τις μέρες μας.

Ο κ. Τάμης θεωρεί ότι πρέπει να έρθουν στην επιφάνεια οι ιστορίες επιφανών Ελλήνων όπως του Γεωργίου Αδαμόπουλου που το 1927 ίδρυσε τη Σχολή Χημείας της Μανίλα και της μετζοσοπράνο Ακριβής Ασημακοπούλου Φουκουζάβα που ήταν η πρώτη Ελληνίδα «νύφη» η οποία πήγε στο Τόκιο το 1945 και εισήγαγε την ευρωπαϊκή μουσική στην Ιαπωνία.
Στη Γιοκοχάμα κατασκευάστηκαν πολλά κτίρια, εμπνευσμένα από την Ελλάδα. Ενας κεντρικός δρόμος της πόλης λέγεται «οδός Ερμού»
Στη Γιοκοχάμα κατασκευάστηκαν πολλά κτίρια, εμπνευσμένα από την Ελλάδα. Ενας κεντρικός δρόμος της πόλης λέγεται «οδός Ερμού»
«Αναφορά πρέπει να γίνει στους Ελληνες πανεπιστημιακούς που δίδαξαν στα καλύτερα πανεπιστήμια της Ιαπωνίας, όπως η θρησκειολόγος Ι. Μεταξά που δίδαξε στη διάρκεια του μεσοπολέμου μέχρι και τον θάνατό της το 1939 στο Πανεπιστήμιο Waseda του Τόκιο. Επίσης πρέπει να αναφερθεί ο φιλόσοφος Ιάσονας Ρούσσος που δίδαξε στα πανεπιστήμια του ΚΕΙΟ και Imperial University στο Τόκιο».

Ο καθηγητής εξηγεί στο «Εθνος» τους λόγους για τους οποίους αυτή η σημαντική σελίδα στην ιστορία του Ελληνισμού έχει μείνει στην αφάνεια.
Τα παιδιά των Ελλήνων επιχειρηματιών φρόντιζε προσωπικό από τις χώρες της Απω Ανατολής. Στη φωτογραφία του 1926, οι κόρες της οικογένειας Δουκάκη βγαίνουν βόλτα συνοδευόμενες από την γκουβερνάντα τους
Τα παιδιά των Ελλήνων επιχειρηματιών φρόντιζε προσωπικό από τις χώρες της Απω Ανατολής. Στη φωτογραφία του 1926, οι κόρες της οικογένειας Δουκάκη βγαίνουν βόλτα συνοδευόμενες από την γκουβερνάντα τους
«Η μέχρι σήμερα βιβλιογραφία για την ελληνική εποικιστική εμπειρία στην Απω Ανατολή υπήρξε ισχνότατη έως ανύπαρκτη και τούτο εξαιτίας του ότι το ενδιαφέρον των μελετητών στηρίχτηκε σε οργανωμένη ελληνική εποικιστική εμπειρία του ευρωπαϊκού χώρου ή των μεταναστευτικών ουσιαστικά αγγλόγλωσσων χωρών.

Η έλλειψη τμημάτων και εδρών ελληνικών σπουδών στην Απω Ανατολή με στόχο την έρευνα της ελληνικής Διασποράς συνέτεινε σ' αυτό.
Το ίδιο περιορισμένη υπήρξε άλλωστε και η βιβλιογραφία του ελληνικού εποικισμού στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, τουλάχιστον μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1990.
Ο καθηγητής Αναστάσιος Τάμης, ο οποίος συνέγραψε το αγγλόφωνο βιβλίο «Greeks in the Far Orient» (Οι Ελληνες στην Απω Ανατολή)
Ο καθηγητής Αναστάσιος Τάμης, ο οποίος συνέγραψε το αγγλόφωνο βιβλίο «Greeks in the Far Orient» (Οι Ελληνες στην Απω Ανατολή)
Πάντως, η έρευνα και η ανάδειξη των χαρακτηριστικών της ελληνικής παρουσίας στην Απω Ανατολή παρέμεινε δύσκολη εξαιτίας των δύσκολων πολιτικών συνθηκών στην περιοχή, του γεγονότος ότι δεν λειτούργησε εκεί κυβερνητικά ενθαρρυνόμενη μετανάστευση, των έντονων εθνικιστικών κινημάτων εναντίον των αποικιοκρατών και της έντονης πολιτιστικής, θρησκευτικής, κοινωνικής και γλωσσικής ετερότητας σε σχέση με την ελληνική ή και γενικότερα δυτικότροπη νοοτροπία».

Στέλιος Βογιατζάκης
ethnos

Δεν υπάρχουν σχόλια: